Με την τεχνολογία της βιοξήρανσης λειτουργεί το εργοστάσιο μηχανικής βιολογικής ανακύκλωσης στο Ηράκλειο. Επεξεργάζεται 70.000 τόνους το χρόνο και τέθηκε σε λειτουργία τον Φεβρουάριο του 2009. Κατασκευάστηκε από τη Μεσόγειος Α.Ε. σε συνεργασία με τον ιταλικό εξειδικευμένο οίκο Ecodeco. Είναι μια καινούρια εγκατάσταση, όπως και η παρόμοια αλλά κατά πολύ μικρότερη μονάδα προεπεξεργασίας απορριμμάτων στην Κεφαλονιά (10.000 τόνων το χρόνο) που κόστισε 2.000.000 ευρώ.
Πόσο πλεονεκτικότερη είναι όμως από τα άλλα δυνατά σενάρια διαχείρισης η βιοξήρανση; Σύμφωνα με μία εργασία που συγκρίνει τα διάφορα υποψήφια σενάρια διαχείρισης για την Αττική (Municipal solid waste management scenarios for Attica and their greenhouse gas emission impact, Α. Papageorgiou, A. Karagiannidis, J.R. Barton, Ε. Kalogirou, Waste Management & Research 2009 27: 928, το πλήρες άρθρο εδώ), πράγματι προκύπτει ένα όφελος από τη βιοξήρανση, ειδικά σε ότι αφορά την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Όμως, το όφελος αυτό εξανεμίζεται στην περίπτωση που το παραγόμενο SRF δε χρησιμοποιείται ως καύσιμο αλλά θάβεται σε ΧΥΤΑ. Η βιολογική αποικοδόμηση του SRF στους ΧΥΤΑ αφ' ενός οδηγεί σε παραγωγή μεθανίου, το οποίο είναι ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, και αφ' ετέρου δεν υποκαθιστά ορυκτά καύσιμα αναιρώντας το πλεονέκτημα της μείωσης των εκπομπών CO2. Στην περίπτωση όπου το SRF δε χρησιμοποιείτα ως καύσιμο και θάβεται σε ΧΥΤΑ, τα σενάρια τα οποία περιλαμβάνουν αποτέφρωση των απορριμάτων εμφανίζονται πλεονεκτικότερα. Βέβαια, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι μόνο μια πλευρά του προβλήματος. Υπάρχουν κι άλλα ζητήματα, με μεγαλύτερες επιπτώσεις σε τοπική κλίμακα που πρέπει να ληφθούν υπ' όψη όπως η διάθεση των καταλοίπων της καύσης, η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα κλπ Το κόστος της διαχείρισης με αποτέφρωση είναι αρκετά μεγαλύτερο αλλά όμως τίθεται το εύλογο ερώτημα: αν είναι να επενδύσουμε εκατοντάδες εκατομύρια ευρώ για να επεξεργαζόμαστε τα σκουπίδια και να παράγουμε πάλι σκουπίδια, γιατί να μην κάνουμε μια μεγαλύτερη επένδυση που θα μειώσει σημαντικά τον όγκο των σκουπιδιών;
Σε ποιά κλίμακα εφαρμόζεται η βιοξήρανση παγκοσμίως; Είναι μια δοκιμασμένη τεχνολογία; Στην πραγματικότητα η βιοξήρανση είναι μια τεχνολογία η οποία βρίσκεται υπό συνεχή έρευνα και ανάπτυξη. Η εμπορική της χρήση γίνεται μόλις την τελευταία δεκαετία, ενώ υπάρχουν έξι συνολικά προμηθευτές της τεχνολογίας αυτής. Τα πρώτα εργοστάσια έγιναν στην Ιταλία το 1996 από την εταιρεία Eco-Deco που χρησιμοποιεί την τεχνολογική πατέντα «Biocubi». Εχει 10 εργοστάσια σε Ιταλία, Αγγλία και Γερμανία. Στην Ελλάδα την αντιπροσωπεύει η εταιρεία «Μεσόγειος». Το 1997 εμφανίστηκε ένας ακόμη προμηθευτής τεχνολογίας βιοξήρανσης, η γερμανική Herhof. Διαθέτει οκτώ εργοστάσια βιοξήρανσης σε Γερμανία, Ιταλία και Βέλγιο. Στην εν λόγω επιχείρηση συμμετέχει η Ηλέκτωρ Α.Ε. με ποσοστό 51%, η Ελλάκτωρ Α.Ε. με 44% και η γερμανική HERHOF GmbH 5%. Οι γερμανικές επιχειρήσεις Nehlsen και Wehrle Werk διαθέτουν από ένα εργοστάσιο στη χώρα τους. Επίσης η αμερικανική Future Fuels δεν έχει πολύ καιρό που κατέθεσε μια πατέντα για μία μέθοδο βιοξήρανσης. Οσο για την ιταλική Entsorga, έχει φτιάξει μία εγκατάσταση στη Βρετανία, δυναμικότητας 60.000 τόνων. Το σχεδιαζόμενο εργοστάσιο βιοξήρανσης στη Φυλή θα επεξεργάζεται δέκα φορές περισσότερα σκουπίδια από εκείνο της Βρετανίας και μόνο η κατασκευή του θα κοστίσει 153.000.000 ευρώ! Στην Ελλάδα προβλέπεται να κατασκευαστούν μονάδες βιοξήρανσης συνολικής δυναμικότητας περίπου 2.000.000 τόνων το χρόνο, όση περίπου δηλαδή και η συνολική δυναμικότητα των μονάδων αυτών παγκοσμίως σήμερα! Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι χώρες που εφαρμόζουν τη βιοξήρανση είναι μόνο έξι (Ιταλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Σιγκαπούρη) και μόνο για το 1,35% των συνολικών απορριμμάτων τους.
Επειδή η συνολική "πίτα" της νέας αγοράς των σκουπιδιών που αναδύεται στην Ελλάδα υπερβαίνει τα 400 εκατομύρια ευρώ το χρόνο μόνο για την Αττική, οι υποψήφιοι μνηστήρες είναι πολλοί. Στη μάχη των σκουπιδιών είναι παρούσα και η εταιρία ΙΝΤΡΑΚΑΤ (συμφερόντων Κόκκαλη), η οποία προωθεί την ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων μέσω της καύσης. Η ΙΝΤΡΑΚΑΤ συμμετέχει στην εταιρία ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ WtERT (Συμβούλιο Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων, Waste-to-Energy Research and Technology Council) μέσω της οποίας προωθούνται λύσεις ενεργειακής αξιοποίησης των αποβλήτων κυρίως με τη μέθοδο της καύσης. Τα επιχειρήματα υπερ της καύσης μπορεί να τα βρει κανείς στην ιστοσελίδα της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ ενώ μια σύγκριση μεταξύ ΜΒΕ και Καύσης μπορεί κανείς να βρει σε ένα άρθρο στο περιοδικό Οικόπολις το οποίο αντανακλά τις απόψεις της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ. Στο άρθρο αυτό μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι οι σύγχρονες εγκαταστάσεις καύσης υπερκαλύπτουν τις αυστηρές προδιαγραφές ρύπων της ΕΕ ενώ το κόστος της μηχανικής - βιολογικής επεξεργασίας των απορριμάτων είναι συγκρίσιμο (αν όχι μεγαλύτερο) από εκείνο της καύσης αν ληφθεί υπ' όψη και το επιπλέον κόστος για τη δημιουργία κατάλληλων εγκαταστάσεων για την καύση του SRF. Επιπλέον αναφέρεται ότι στην Ευρώπη λειτουργούν πάνω από 400 μονάδες καύσης ενώ ως το 2012 προβλέπεται να λειτουργήσουν άλλες 100, αρκετές από τις οποίες χωροθετούνται λίγες εκατοντάδες μέτρα από κατοικημένες περιοχές.
Η τοπική αυτοδιοίκηση και η πολιτική ηγεσία φαίνεται προς το παρόν να προκρίνουν τη λύση της βιοξήρανσης με την παραγωγή SRF ή και compost. Η λύση αυτή απαιτεί τη χωροθέτηση νέων ΧΥΤΑ αφ' ενός γιατί ο υπάρχων ΧΥΤΑ είναι στα όριά του, αφ' ετέρου γιατί η προτεινόμενη λύση δε θα μειώσει σημαντικά την ποσότητα των απορριμάτων που θάβονται. Όσο ο διαχωρισμός των ανακυκλώσιμων στην πηγή είναι προβληματικός, το παραγόμενο compost θα είναι χαμηλής ποιότητας και θα οδηγείται και αυτό προς ταφή στο ΧΥΤΑ αφού δε θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον εμπλουτισμό του εδάφους. Επιπλέον, η μη ύπαρξη αγοράς για το SRF θα οδηγήσει πιθανότατα στην ταφή του στο ΧΥΤΑ, όπως ακριβώς συμβαίνει τώρα με το RDF που παράγεται από το εργοστάτιο μηχανικής ανακύκλωσης.
 |
| (Πηγή: http://workjournal.archipelago.gr) |
1. Πρόληψη - Ιδέες για μηδενικά σκουπίδια, όπως για παράδειγμα η χρέωση δημοτικών τελών με βάση τον όγκο των απορριμάτων καθώς και η χρέωση των ΟΤΑ ανάλογα με τον όγκο των απορριμάτων που διαθέτουν στους ΧΥΤΑ.
2. Επαναχρησιμοποίηση προϊόντων μέσω πρωτοβουλιών από την πολιτεία, τους ΟΤΑ και τον ιδιωτικό τομέα.
3. Οικιακή κομποστοποίηση των οικιακών οργανικών απορριμάτων
4. Σοβαρή διαλογή στην πηγή με σύστημα τεσσάρων κάδων: χαρτί, ανακυκλώσιμα, οργανικά και υπολείμματα. Από αυτά μόνο το περιεχόμενο του τελευταίου κάδου θα οδεύει προς το εργοστάσιο των Άνω Λιοσίων. Επιπλέον, προτείνεται ένα διακριτό "ρεύμα" οργανικών απορριμάτων τα οποία θα οδηγούνται σε μονάδες κομποστοποίησης.
5. Ελαχιστοποίηση υπολειμμάτων: με τη διαλογή στην πηγή και το σύστημα τεσσάρων κάδων, τα υπολείμματα που θα οδηγούνται στο ΕΜΑΚ θα είναι πολύ λιγότερα, το παραγόμενο compost από το ΕΜΑΚ ανώτερης ποιότητας ενώ οι ποσότητες RDF που παράγονται θα μειωθούν σημαντικά.
6. Βελτιστοποίηση της υπάρχουσας εναλλακτικής διαχείρισης και επέκτασή της σε άλλα υλικά (όπως ρουχισμός, υποδήματα, επικίνδυνα οικιακά, ογκώδη αντικείμενα, ληγμένα φάρμακα κλπ) για τα οποία δεν υπάρχει μέριμνα σήμερα.
7. Δημιουργία διαδημοτικών κέντρων ανακύκλωσης σε όλη την Ελλάδα στα οποία οι δημότες θα μπορούν να μεταφέρουν μόνοι τους τα προς ανακύκλωση υλικά.
8. Αποφυγή της θερμικής επεξεργασίας
9. Δημιουργία μονάδων κομποστοποίησης στις οποίες θα οδεύει το περιεχόμενο του τρίτου κάδου καθώς και τα υπολείμματα από τα κλαδέματα των ΟΤΑ. Το παραγόμενο compost θα είναι καλής ποιότητας και θα μπορέι να χρησιμοποιηθεί για τον εμπλουτισμό του εδάφους.
10. Επένδυση στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών.
Το κόστος των προτάσεων αυτών υπολογίζεται σε 275 εκατομύρια ευρώ ετησίως για πέντε έτη ενώ οι δημιουργούμενες θέσεις εργασίας υπολογίζονται σε 11.000. Η πρόταση σχεδίου των τεσσάρων περιβαλλοντικών ΜΚΟ επικαιροποιήθηκε το περασμένο έτος (2010). Το πλήρες κείμενο μπορείτε να το βρείτε εδώ (ιστότοπος της Greenpeace). Στο επικαιροποιημένο κείμενο εξειδικεύονται οι προτάσεις και αναφέρονται συγκεκριμένοι αριθμοί τόσο για τις προτεινόμενες μονάδες κομποστοποίησης όσο και για τον όγκο των απορριμάτων που εκτιμάται ότι θα επεξεργάζονται. Ειδικά για την Αττική, προτείνεται η δημιουργία τριών μεγάλων μονάδων κομποστοποίησης (συνολικού κόστους 36 εκατομυρίων ευρώ) καθώς και κάποιων μικρότερων (~10) για την ελαχιστοποίηση της μεταφοράς των απορριμάτων από τους περιφερειακούς δήμους.
Οι προτάσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων είναι κατά τη γνώμη μου απολύτως εφικτές από τεχνική - οικονομική άποψη, είναι μια βιώσιμη λύση για τη διαχείριση των απορριμάτων αλλά είναι δύσκολο να υιοθετηθούν στο σύνολό τους από την πολιτεία στην παρούσα φάση καθώς απαιτούν όχι μόνο έναν τεράστιας κλίμακας συντονισμό φορέων αλλά και μια συνολική αλλαγή στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα απορρίματα τόσο ως πολίτες όσο και ως πολιτεία. Αν υιοθετήσει τις προτάσεις αυτές η πολιτεία, πρέπει να λάβει μέτρα περιορισμού των απορριμάτων που θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε περιορισμό της κατανάλωσης, κάτι το οποίο αντιτίθενται στην ίδια τη φύση της καπιταλιστικής οικονομίας η οποία απαιτεί συνεχή ανάπτυξη και αύξηση της κατανάλωσης για να λειτουργήσει χωρίς κρίσεις. Αυτό ουσιαστικά "ομολογείται" από τις ΜΚΟ στο σχέδιο πρότασης τους: "Είναι απαραίτητη επίσης η ανάληψη νομοθετικών πρωτοβουλιών από την πολιτεία για τη μείωση της αχρείαστης συσκευασίας σε διάφορα καταναλωτικά αγαθά, η επανεξέταση του συνολικού παραγωγικού μοντέλου προϊόντων, καθώς και η υιοθέτηση από τους πολίτες φιλοπεριβαλλοντικών καταναλωτικών τρόπων συμπεριφοράς και αγορών". Επιπλέον, οι προτάσεις των ΜΚΟ απαιτούν ενεργό συμμετοχή από τους πολίτες σε όλα τα επίπεδα: χρόνος για το διαχωρισμό των υλικών στο σπίτι, ρίψη σε συγκεκριμένους κάδους, μείωση απορριμάτων, προσκόμιση υλικών στα κέντρα ανακύκλωσης, χειρισμός κάδου κομποστοποίησης κλπ. Λόγω των δυσκολιών εφαρμογής των προτάσεων των ΜΚΟ και της σύγκρουσης που η εφαρμογή τους απαιτεί με κατεστημένα συμφέροντα και νοοτροπίες, η πολιτεία προτιμά να πληρώσει κάποια χρήματα παραπάνω (πιθανώς πολλαπλάσια) στους εργολάβους - διαχειριστές των απορριμάτων, να πάρει μερικά εργοστάσια επεξεργασίας "με το κλειδί στο χέρι", να συνεχίσουμε πετάμε τα σκουπίδια μας όλα μαζί χωρίς καμμία ουσιαστική διαλογή, να χωροθετήσουμε τους νέους ΧΥΤΑ σε κοινωνικά αδύναμες περιοχές και να έχουμε τη συνείδησή μας ήσυχη ανακυκλώνοντας κανένα κουτάκι μπύρας που και που.
 |
| (Πηγή: http://antixyta.blogspot.com) |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΗΓΕΣ
1. Μακροβούτια στα σκουπίδια για δύο μέτρα καλώδιο, Ελευθεροτυπία, 23/1/2011.
2. Καυτά ερωτήματα για τη βιοξήρανση, Ελευθεροτυπία,3/10/2010.
3. Πράσινη αντί-ανάπτυξη, Κίμων Χατζημπίρος, κείμενο στον ιστοτόπο του Κέντρου Ερευνών Προοδευτικής πολιτικής.
4. Παλεύουν για χρυσάφι στα σκουπίδια της Κερατέας, άρθρο στο newspost.gr.
5. http://energoipolitespallinis.blogspot.com
6. Ακριβοπληρωμένες εγκαταστάσεις που υπολειτουργούν, Ελευθεροτυπία, 7/10/2010.
7. Ακατάλληλα τα εργοστάσια μηχανικής ανακύκλωσης, Αυγή, 26/12/2010.
8. http://www.foeeurope.org/activities/waste_management/index.htm
9. Να σταματήσει το έγκλημα των σκουπιδιών στην Αττική, ιστοτόπος της Greenpeace.
10. Dirty Truths: incineration and climate change, κείμενο των Friends of the Earth.
11. http://antixyta.blogspot.com/
12. http://gekollias2.blogspot.com/ (πολύ ενδιαφέρον blog όπου συγκεντρώνεται η τρέχουσα επικαιρότητα και αρθρογραφία σχετικά με τη διαχείριση απορριμάτων).
13. Μάχη για σκουπίδια 400 εκ. ευρώ, Τα Νέα, 20/6/2009.
14. Κλειστό το εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης της Αθήνας, από το blog exefron.blogspot.com.
15. Άρθρα της wikipedia: Mechanical Biological Treatment, Refuse-derived fuel, Biodrying, Waste-to-Energy, Incineration
16. A changing climate for energy from waste?, Eunomia report for FoE Europe.
17. Mechanical and biological treatment, ενημερωτικό κείμενο από τους Friends of the Earth.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου