Τρίτη, Ιουνίου 07, 2011

Μια βόλτα στην παραλία

Την κυριακή 5/6/2011, παγκόσμια ημέρα του περιβάλλοντος, έκανα μια βόλτα με το ποδήλατο στην παραλιακή ζώνη της Αθήνας, από το Φάληρο ως τις παραλίες του Αλίμου (βλ. και προηγούμενη ανάρτηση). Ως τότε η σχέση μου με το παραλιακό μέτωπο περιορίζονταν σε μπάνια στο Φλοίσβο και την Εδέμ, όπου πήγαινα με το τραμ την περίοδο που έμενα στο κέντρο (2004-2007). Η εικόνα που αποκόμισα από την παραλία ήταν αποκαρδιωτική. Παρά τις τόσες εξαγγελίες για την ανάπλαση και την ανάδειξη του παραλιακού μετώπου, η κατάσταση παραμένει ίδια. Σε όλη σχεδόν την έκταση της παραλίας, επικρατεί η πολυδιάσπαση και η κυριαρχία του ιδιωτικού επί του δημοσίου χώρου.

Η Αθήνα διαθέτει ένα τεράστιο παραλιακό μέτωπο, το οποίο αν ήταν ενιαίο και είχε αναδειχθεί σωστά, θα ήταν σημαντικός πόλος έλξης για την πόλη και με τη βοήθειά του ίσως η Αθήνα να μπορούσε να κρατήσει τους τουρίστες της λίγες ημέρες παραπάνω. Το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας είναι (ή μάλλον ήταν) ένας θησαυρός στα χέρια της πόλης, τον οποίο όμως αντί να εκμεταλλευτούμε, τον μετατρέψαμε σε αυτοκινητόδρομο και πάρκιν.

Ξεκίνησα την παραλιακή διαδρομή με το ποδήλατο από την κατάληξη της Εσπλανάδας, η οποία είναι ένας φαρδύς πεζόδρομος/πεζογέφυρα που συνδέει τη λεωφόρο Συγγρού (Ωνάσειο) με την παραλία. Περνά πάνω από τους αυτοκινητόδρομους (παλιά και νέα λεωφόρος Ποσειδώνος, με 4-6 λωδίδες η πρώτη και 8 η δεύτερη!) και τους ανισόπεδους κόμβους που υπάρχουν στο Φαληρικό Δέλτα (σύνδεση Συγγρού με Ποσειδώνος). Η Εσπλανάδα κατασκευάστηκε για να "ανακτήσει η Αθήνα τη σχέση της με την παραλία", ποιά παραλία όμως;

Στην κατάληξη της Εσπλανάδας υπάρχει το στάδιο του Ταε Κβον Ντο καθώς και άλλα ολυμπιακά ακίνητα τα οποία αραχνιάζουν περιμένοντας την "μεταολυμπιακή τους αξιοποίηση". Μέρος των ολυμπιακών ακινήτων έχει δοθεί σε τοπικούς ναυταθλητικούς ομίλους.


Στο βάθος ολυμπιακά ακίνητα.
Παραλιακή ζώνη πολυδιασπασμένη και κάγκελα παντού.
Κάτω από την Εσπλανάδα, υπάρχει ένα μεγάλο πάρκιν, το οποίο χρησιμοποιείται ως χώρος ερασιτεχνικής επισκευής αυτοκινήτων (!) και ως τόπος προσωρινής (;) διαμονής για τσιγγάνους.
Ανατολικά της Εσπλανάδας, ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο που οδηγεί στο μουσείο του Πολεμικού Ναυτικού και στη μαρίνα Φλοίσβου, συναντάμε παντού κάγκελα και σκουπίδια.


Το τρίπτυχο της παραλίας: πάρκιν, κάγκελα και σκουπίδια.
Ακολουθώντας την ακτογραμμή (όσο γίνεται...) φτάνουμε στη μαρίνα Φλοίσβου και στο ωραίο πάρκο που υπάρχει απέναντι. Στο τελείωμα του πάρκου ξεκινά στα δεξιά της γραμμής του τραμ ένας φαρδύς πεζόδρομος όπου μπορεί κανείς να κινηθεί και με το ποδήλατο αν δεν έχει πολύ κόσμο. Μακάρι να ήταν έτσι όλη η παραλία.


Έτσι έπρεπε να είναι όλη η παραλία για 14 χλμ (ΣΕΦ-Γλυφάδα) και όχι μόνο για 1200 μ.

Η κατάσταση αυτή υπάρχει για περίπου 1200 μέτρα, και μετά αρχίζει πάλι η πολυδιάσπαση της παραλίας: είσοδοι κέντρων διασκέδασης, εστιατορίων, οργανωμένων και μη παραλιών κλπ, και παντού πάρκιν. Γενικά, είναι πολύ δύσκολο αν όχι αδύνατο να μπορέσει κανείς να περπατήσει κατά μήκος της παραλίας χωρίς να μπει σε ιδιωτικούς χώρους και χωρίς να βγει στη λεωφόρο Ποσειδώνος. Πόσο μάλλον με το ποδήλατο... Αυτή η εικόνα αναρχίας και πολυδιάσπασης δε γίνεται αντιληπτή από κάποιον ο οποίος με το αυτοκίνητό του πηγαίνει σε ένα μαγαζί, παρκάρει, τρώει και φεύγει. Όταν επιχειρείς να περπατήσεις ή να ποδηλατήσεις είναι που αντιλαμβάνεσαι την ασχήμια, όπως επίσης βέβαια και την ομορφιά όπου υπάρχει.

Μετά την παραλία της Εδέμ το φαρδύ πεζοδρόμιο τελειώνει και αρχίζει πάλι η πολυδιάσπαση του παραλιακού μετώπου.
Λίγο μετά το τελείωμα του πεζοδρόμου ξεκινούν οι εγκαταστάσεις της μαρίνας Αλίμου. Μετά από αυτή υπάρχει ένα πεζοδρόμιο (πολύ στενότερο από εκείνο στο Φλοίσβο) ενώ ξεκινά κι ένας παράδρομος της Ποσειδώνος. Ανάμεσα στις δύο παραλίες του Αλίμου, την ελεύθερη και την οργανωμένη ("ακτή του Ήλιου") υπάρχει ένας ανισόπεδος κόμβος (με τη λεωφόρο Αλίμου) που διασπά τον παραλιακό "περίπατο" ενώ λίγο μετά τον κόμβο το πεζοδρόμιο στενεύει πολύ μη αφήνοντάς μου άλλη επιλογή από το να βγω στην Ποσειδώνος. Στο σημείο αυτό ξεκίνησα την επιστροφή, λόγω έλλειψης χρόνου. Σκοπός μου είναι να ξανακάνω αυτή τη βόλτα, ακολουθώντας το παραλιακό μέτωπο κατά μήκος των γραμμών του τραμ ως τη Βούλα.

Η ελεύθερη παραλία του Αλίμου.
Η παραλία έχασε μια μεγάλη ευκαιρία την εποχή της κατασκευής του τραμ. Θα μπορούσε τότε, σε συνδυασμό με την κατασκευή της γραμμής και μικρό σχετικά επιπλέον κόστος, να διαμορφωθούν παράλληλα με αυτή πεζόδρομος και ποδηλατόδρομος που θα αναδείκνυαν το παραλιακό μέτωπο. Παράλληλα θα μπορούσε τότε, η ανάπλαση της παραλίας να χαρακτηριστεί και αυτή ως ολυμπιακό έργο (όπως έγινε με την αττική οδό που αλλιώς δε θα κατασκευάζονταν ποτέ), παρέχοντας μια μοναδική ευκαιρία να ξεκαθαρίσει το τοπίο σχετικά με την πολυδιάσπαση του μετώπου και την αντιφάτικότητα των χρήσεων (νόμιμων και μη) κατά μήκος του. Αυτό δυστυχώς δεν έγινε και έκτοτε ο παραλιακός ποδηλατόδρομος / πεζόδρομος έχει εξαγγελθεί άλλες δύο τουλάχιστο φορές (βλ. εδώ και εδώ) χωρίς όμως να έχει ξεκινήσει ποτέ η κατασκευή του.

Δευτέρα, Ιουνίου 06, 2011

"ανέβα στο ποδήλατο, πάμε παραλία": μάπα το καρπούζι

Την κυριακή 5/6/2011, με την ευκαιρία της παγκόσμια ημέρα του περιβάλλοντος και με την υποστήριξη του ΥΠΕΚΑ (Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής), διοργανώθηκε ποδηλατικός γύρος από το πάρκο Ελευθερίας (Μέγαρο Μουσικής) ως την παραλία του Φαλήρου με επιστροφή μέσω της λεωφόρου Συγγρού ως το σταθμό Συγγρού - Φίξ. Είχα πριν από ημέρες δει την αφίσα της δράσης και σκέφτηκα πως θα ήταν μια σπάνια ευκαιρία να γνωρίσω ποδηλατικά και εκείνες τις περιοχές της Αθήνας.


Στην αφίσα αναφέρονταν ρητώς ότι η διαδρομή από το πάρκο Ελευθερίας ως την παραλία θα παραμείνει ανοιχτή και σηματοδοτημένη (με τη βοήθεια της τροχαίας) από τις 11:00 ως τις 15:00, ενώ η διαδρομή της επιστροφής από τις 15:00 ως τις 18:00. Σκέφτηκα λοιπόν να μην ξεκινήσω από τις 11 γιατί θα φτάσω στην παραλία πριν τις 12 και θα περιμένω ως τις 3. Έτσι, ήμουν στο Μέγαρο Μουσικής στις 13:45. Περίμενα να δω την αφετηρία της διαδρομής, πανό, αφίσες, μπαλόνια κλπ (ο αφελής) αλλά τίποτα. Λέω, μάλλον από πιο κάτω θα ξεκινά. Τίποτα και πιο κάτω. Έτσι, κατέληξα να ποδηλατώ στη διαδρομή προς την παραλία σα να ήταν μια οποιαδήποτε κυριακή και όχι η παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος. Ακολούθησα επακριβώς τη διαδρομή που αναγράφονταν στην αφίσα (τις οδούς Βασ. Σοφίας, Βασ. Κων/νου, Βασ. Όλγας, Βασ. Αμαλίας, λεωφ. Συγγρού και παράδρομο αυτής) αλλά δεν είδα ίχνος σήμανσης ούτε και τροχαία στην κάθοδο. Στον παράδρομο της Συγγρού συνάντησα κάποιους ποδηλάτες που και εκείνοι επι ματαίω έψαχναν να βρουν τη διαδρομή και τη σήμανσή της.

Λίγο μετά το Ωνάσειο, μπήκα στη λεγόμενη Εσπλανάδα, έναν πολύ φαρδύ πεζόδρομο/πεζογέφυρα που συνδέει τη λεωφόρο Συγγρού με του στάδιο του Ταε Κβον Ντο και την παραλιακή ζώνη. Εκεί υπήρχαν αρκετοί ποδηλάτες αλλά οι περισσότεροι είχαν κατέβει χωρίς σκοπό να συμμετάσχουν στον ποδηλατικό γύρο.

Στο ξεκίνημα της "Εσπλανάδας", λίγο μετά το Ωνάσειο.
Στην κατάληξη της "Εσπλανάδας" στη θάλασσα.
Η απόσταση από το σπίτι μου (Αγία Παρασκευή) ως τη θάλασσα είναι 14,5 χλμ και την έκανα χωρίς καμμία βιασύνη σε χρόνο μικρότερο από 45 λεπτά! Σημειώνω μάλιστα ότι δεν πήγα από τη Συγγρού αλλά από τον παράδρομό της, ο οποίος έχει πολλά stop. Κατά την κάθοδό μου παρατήρησα ότι η τροχαία ήταν παρούσα στη διαδρομή ανόδου και υπήρχαν αρκετοί ποδηλάτες που ανέβαιναν. Δηλαδή η διαδρομή ανόδου είχε ανοίξει πολύ πριν τις 15:00 ενώ η καθόδου είχε κλείσει επίσης πολύ πριν τις 15:00!

Έφτασα στη θάλασσα γύρω στις 14:15. Καθώς δεν ήθελα να επιστρέψω αμέσως, έκανα μια βόλτα κατά μήκος της παραλίας φτάνοντας ως τις πλαζ του Αλίμου, κινούμενος κυρίως σε μαρίνες, πεζοδρόμους, πεζοδρόμια και πάρκιν. Η εικόνα της παραλίας ήταν αποκαρδιωτική (γι' αυτή θα γράψω σε επόμενη ανάρτηση) όπως επίσης και η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα χρυσοπληρωμένα μας ολυμπιακά ακίνητα.

Μετά τη βόλτα μου, και γύρω στις 16:00 πήρα το δρόμο της επιστροφής. Πάλι δεν υπήρχε καμμία σήμανση, ελάχιστοι ποδηλάτες και η τροχαία εξαφανισμένη. Πάλι ποδηλάτησα στον παράδρομο της λεωφόρου Συγγρού ως το σταθμό Συγγρού - Φιξ, όπου και έβαλα το ποδήλατο στο μετρό και επίστρεψα στο σπίτι μου. Η διαδρομή από την παραλία ως το σταθμό, χωρίς καμμία βιασύνη και πάντα από τον παράδρομο, έγινε σε λιγότερο από 25 λεπτά!

Το ερώτημα μου είναι γιατί αυθαίρετα και χωρίς να ενημερωθεί κανείς μετατοπίστηκαν προς τα πίσω οι ώρες της δράσης; Προσωπικά δεν προβληματίστηκα με την απουσία σήμανσης γιατί έχω συνηθίσει να κυκλοφορώ στους δρόμους με το ποδήλατο. Δεν ήταν όμως αυτό που έγινε επικίνδυνο για κάποιον αρχάριο ποδηλάτη που αφελώς πίστεψε ότι μπορεί να κατέβει στην παραλία ασφαλής μεταξύ 11:00 και 15:00 και να επιστρέψει ασφαλής μεταξύ 15:00 και 18:00; Αν η πολιτεία δε μπορεί (ή μάλλον δε θέλει) να κρατήσει ανοιχτή μια ποδηλατική διαδρομή για λίγες μόνο ώρες την παγκόσμια ημέρα του περιβάλλοντος, τι μπορούμε να περιμένουμε για την προώθηση του ποδηλάτου ως μέσου μετακίνησης; Συμπερασματικά: ωραία η βόλτα, θα την επαναλάβω προς Βούλα (και επιστροφή με το τραμ) ή Πειραιά (και επιστροφή με τον ΗΣΑΠ ή τον προαστιακό) αλλά από εδώ και πέρα μακριά από δράσεις επετειακού τύπου "με την υποστήριξη του ΥΠΕΚΑ".