Μια βόλτα στην παραλία

Την κυριακή 5/6/2011, παγκόσμια ημέρα του περιβάλλοντος, έκανα μια βόλτα με το ποδήλατο στην παραλιακή ζώνη της Αθήνας, από το Φάληρο ως τις παραλίες του Αλίμου (βλ. και προηγούμενη ανάρτηση). Ως τότε η σχέση μου με το παραλιακό μέτωπο περιορίζονταν σε μπάνια στο Φλοίσβο και την Εδέμ, όπου πήγαινα με το τραμ την περίοδο που έμενα στο κέντρο (2004-2007). Η εικόνα που αποκόμισα από την παραλία ήταν αποκαρδιωτική. Παρά τις τόσες εξαγγελίες για την ανάπλαση και την ανάδειξη του παραλιακού μετώπου, η κατάσταση παραμένει ίδια. Σε όλη σχεδόν την έκταση της παραλίας, επικρατεί η πολυδιάσπαση και η κυριαρχία του ιδιωτικού επί του δημοσίου χώρου.

Η Αθήνα διαθέτει ένα τεράστιο παραλιακό μέτωπο, το οποίο αν ήταν ενιαίο και είχε αναδειχθεί σωστά, θα ήταν σημαντικός πόλος έλξης για την πόλη και με τη βοήθειά του ίσως η Αθήνα να μπορούσε να κρατήσει τους τουρίστες της λίγες ημέρες παραπάνω. Το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας είναι (ή μάλλον ήταν) ένας θησαυρός στα χέρια της πόλης, τον οποίο όμως αντί να εκμεταλλευτούμε, τον μετατρέψαμε σε αυτοκινητόδρομο και πάρκιν.

Ξεκίνησα την παραλιακή διαδρομή με το ποδήλατο από την κατάληξη της Εσπλανάδας, η οποία είναι ένας φαρδύς πεζόδρομος/πεζογέφυρα που συνδέει τη λεωφόρο Συγγρού (Ωνάσειο) με την παραλία. Περνά πάνω από τους αυτοκινητόδρομους (παλιά και νέα λεωφόρος Ποσειδώνος, με 4-6 λωδίδες η πρώτη και 8 η δεύτερη!) και τους ανισόπεδους κόμβους που υπάρχουν στο Φαληρικό Δέλτα (σύνδεση Συγγρού με Ποσειδώνος). Η Εσπλανάδα κατασκευάστηκε για να "ανακτήσει η Αθήνα τη σχέση της με την παραλία", ποιά παραλία όμως;

Στην κατάληξη της Εσπλανάδας υπάρχει το στάδιο του Ταε Κβον Ντο καθώς και άλλα ολυμπιακά ακίνητα τα οποία αραχνιάζουν περιμένοντας την "μεταολυμπιακή τους αξιοποίηση". Μέρος των ολυμπιακών ακινήτων έχει δοθεί σε τοπικούς ναυταθλητικούς ομίλους.

Στο βάθος ολυμπιακά ακίνητα.

Παραλιακή ζώνη πολυδιασπασμένη και κάγκελα παντού.

Κάτω από την Εσπλανάδα, υπάρχει ένα μεγάλο πάρκιν, το οποίο χρησιμοποιείται ως χώρος ερασιτεχνικής επισκευής αυτοκινήτων (!) και ως τόπος προσωρινής (;) διαμονής για τσιγγάνους.
Ανατολικά της Εσπλανάδας, ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο που οδηγεί στο μουσείο του Πολεμικού Ναυτικού και στη μαρίνα Φλοίσβου, συναντάμε παντού κάγκελα και σκουπίδια.

Το τρίπτυχο της παραλίας: πάρκιν, κάγκελα και σκουπίδια.

Ακολουθώντας την ακτογραμμή (όσο γίνεται...) φτάνουμε στη μαρίνα Φλοίσβου και στο ωραίο πάρκο που υπάρχει απέναντι. Στο τελείωμα του πάρκου ξεκινά στα δεξιά της γραμμής του τραμ ένας φαρδύς πεζόδρομος όπου μπορεί κανείς να κινηθεί και με το ποδήλατο αν δεν έχει πολύ κόσμο. Μακάρι να ήταν έτσι όλη η παραλία.

Έτσι έπρεπε να είναι όλη η παραλία για 14 χλμ (ΣΕΦ-Γλυφάδα) και όχι μόνο για 1200 μ.

Η κατάσταση αυτή υπάρχει για περίπου 1200 μέτρα, και μετά αρχίζει πάλι η πολυδιάσπαση της παραλίας: είσοδοι κέντρων διασκέδασης, εστιατορίων, οργανωμένων και μη παραλιών κλπ, και παντού πάρκιν. Γενικά, είναι πολύ δύσκολο αν όχι αδύνατο να μπορέσει κανείς να περπατήσει κατά μήκος της παραλίας χωρίς να μπει σε ιδιωτικούς χώρους και χωρίς να βγει στη λεωφόρο Ποσειδώνος. Πόσο μάλλον με το ποδήλατο... Αυτή η εικόνα αναρχίας και πολυδιάσπασης δε γίνεται αντιληπτή από κάποιον ο οποίος με το αυτοκίνητό του πηγαίνει σε ένα μαγαζί, παρκάρει, τρώει και φεύγει. Όταν επιχειρείς να περπατήσεις ή να ποδηλατήσεις είναι που αντιλαμβάνεσαι την ασχήμια, όπως επίσης βέβαια και την ομορφιά όπου υπάρχει.

Μετά την παραλία της Εδέμ το φαρδύ πεζοδρόμιο τελειώνει και αρχίζει πάλι η πολυδιάσπαση του παραλιακού μετώπου.

Λίγο μετά το τελείωμα του πεζοδρόμου ξεκινούν οι εγκαταστάσεις της μαρίνας Αλίμου. Μετά από αυτή υπάρχει ένα πεζοδρόμιο (πολύ στενότερο από εκείνο στο Φλοίσβο) ενώ ξεκινά κι ένας παράδρομος της Ποσειδώνος. Ανάμεσα στις δύο παραλίες του Αλίμου, την ελεύθερη και την οργανωμένη ("ακτή του Ήλιου") υπάρχει ένας ανισόπεδος κόμβος (με τη λεωφόρο Αλίμου) που διασπά τον παραλιακό "περίπατο" ενώ λίγο μετά τον κόμβο το πεζοδρόμιο στενεύει πολύ μη αφήνοντάς μου άλλη επιλογή από το να βγω στην Ποσειδώνος. Στο σημείο αυτό ξεκίνησα την επιστροφή, λόγω έλλειψης χρόνου. Σκοπός μου είναι να ξανακάνω αυτή τη βόλτα, ακολουθώντας το παραλιακό μέτωπο κατά μήκος των γραμμών του τραμ ως τη Βούλα.

Η ελεύθερη παραλία του Αλίμου.

Η παραλία έχασε μια μεγάλη ευκαιρία την εποχή της κατασκευής του τραμ. Θα μπορούσε τότε, σε συνδυασμό με την κατασκευή της γραμμής και μικρό σχετικά επιπλέον κόστος, να διαμορφωθούν παράλληλα με αυτή πεζόδρομος και ποδηλατόδρομος που θα αναδείκνυαν το παραλιακό μέτωπο. Παράλληλα θα μπορούσε τότε, η ανάπλαση της παραλίας να χαρακτηριστεί και αυτή ως ολυμπιακό έργο (όπως έγινε με την αττική οδό που αλλιώς δε θα κατασκευάζονταν ποτέ), παρέχοντας μια μοναδική ευκαιρία να ξεκαθαρίσει το τοπίο σχετικά με την πολυδιάσπαση του μετώπου και την αντιφάτικότητα των χρήσεων (νόμιμων και μη) κατά μήκος του. Αυτό δυστυχώς δεν έγινε και έκτοτε ο παραλιακός ποδηλατόδρομος / πεζόδρομος έχει εξαγγελθεί άλλες δύο τουλάχιστο φορές (βλ. εδώ και εδώ) χωρίς όμως να έχει ξεκινήσει ποτέ η κατασκευή του.