Αιολική ενέργεια: βιώσιμη λύση για το μέλλον ή απάτη;

Πρόσφατα, με τους φίλους μου Μάκη και Βιβή, ξεκινήσαμε για πεζοπορία στο Ορθολίθι Τροιζηνίας. Για όσους δεν το γνωρίζουν το Ορθολίθι είναι (ή μάλλον ήταν) ένα πολύ όμορφο βουνό στην Τροιζηνία. Γύρω από αυτό βρίσκονται τα χωριά Καλλονή, Σκαπέτι, Καρατζάς και Χώριζα. Η θέα από την κορυφή του βουνού είναι (για λίγο καιρό ακόμα) καταπληκτική, όπως βλέπετε και από τις φωτογραφίες. Η βόλτα μας όμως συνοδεύτηκε από μια απογοήτευση: η κορυφογραμμή του βουνού προορίζεται να μετατραπεί σε αιολικό πάρκο: δέκα ανεμογεννήτριες πρόκειται να εγκατασταθούν στο Ορθολίθι και άλλες εννέα στο γειτονικό (και χαμηλότερο) Ασπροβούνι. Κατά μήκος της κορυφογραμμής έχει δημιουργηθεί ένας τεράστιος σε πλάτος δρόμος, ο οποίος κατασκευάστηκε σπάζοντας κυριολεκτικά τα ασβεστολιθικά πετρώματα του βουνού. Δεκάδες μπουλντόζες δούλευαν σχίζοντας κυριολεκτικά το βουνό. Τελικώς φτάσαμε στην κορυφή και σαστισμένοι από το θέαμα του άγρια κακοποιημένου βουνού αναρρωτιώμασταν για το κατά πόσο αυτά τα τεράστια έργα θα προσφέρουν κάποιο όφελος. Στην τοπική κοινωνία σίγουρα όχι. Στην ενεργειακή αυτονομία της χώρας μήπως; Αν έχουν όφελος για την ενεργειακή αυτονομία της χώρας, συμφωνήσαμε και οι τρεις ότι κάπου θα έπρεπε να τοποθετηθούν. Συμφωνήσαμε ότι αν θέλουμε ηλεκτρική ενέργεια πρέπει να συμβιβαστούμε με το θέαμά των γεννητριών στο βουνό, όπως συμβιβαζόμαστε με το θέαμα των πυλώνων, των σιδηροδρομικών γραμμών, των αυτοκινητοδρόμων κλπ.

Επιστρέφοντας από την εκδρομή αυτή, σκεφτόμουν το τεράστιο ενεργειακό αλλά και περιβαλλοντικό κόστος της επένδυσης αυτής και αναρρωτιώμουν αν πράγματι η αιολική ενέργεια προσφέρει μια βιώσιμη λύση για το μέλλον. Βλέποντας για πρώτη φορά από κοντά την έκταση των παρεμβάσεων στο τοπίο που δημιουργεί ένα αιολικό πάρκο, αναρρωτήθηκα αν οι τόνοι διοξειδίου του άνθρακα που εκλύονται για την κατασκευή του αντισταθμίζονται κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του. Σκέφτηκα λοιπόν να κάνω μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο για να βρω τα πραγματικά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη των αιολικών πάρκων.

Αυτό που κατ' αρχάς πρέπει να τονιστεί είναι το ότι η κατασκευή τους επιδοτείται γενναία από την ΕΕ, δηλαδή από τους φορολογούμενους. Όλοι μας, μέσω των φόρων που πληρώνουμε στο κράτος, χρηματοδοτούμε την κατασκευή αλλά και τη λειτουργία τους. Η επιδότηση από το κράτος είναι απαραίτητη και κατά την περίοδο της λειτουργίας τους, καθώς τα αιολικά πάρκα ΔΕΝ είναι προσοδοφόρα ως επένδυση.

Αναφέρω ως παράδειγμα ένα έργο για το οποίο βρήκα στοιχεία στο διαδίκτυο. Πρόκειται για το Cape Wind project, ένα σχέδιο για την εγκατάσταση αιολικού πάρκου στη θάλασσα, στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα πρόκειται για 130 γεννήτριες που υποτίθεται ότι θα παράγουν 170 MW ηλεκτρικής ενέργειας. Το κόστος εγκατάστασης υπολογίζεται σε 1-2 δις δολλάρια ενώ σε ορίζοντα εικοσαετίας το κόστος θα φτάσει τα 4 δις δολλάρια. Υπολογίζεται ότι το κόστος της παραγόμενης ενέργειας θα είναι γύρω στα 30 cents ανά KWh. Ποιός πολίτης θα ήταν πρόθυμος να πληρώσει μια τιμή σχεδόν πενταπλάσια της τιμής που πληρώνει τώρα; Το κράτος θα μπορεί για πάντα να επιδοτεί τη διαφορά; Το γεγονός είναι πάντως πως μια επένδυση σε αιολικό πάρκο δεν είναι προσοδοφόρα χωρίς γενναίες επιδοτήσεις τόσο στην κατασκευή όσο και κατά τη διάρκεια της λειτουργίας. Στην Ελλάδα, η ΔΕΗ πληρώνει τιμή χονδρικής 250 ευρώ ανά MWh στις εταιρίες παραγωγής, μια τιμή που είναι 5-6 φορές (!!) μεγαλύτερη από εκείνη του θερμικώς παραγόμενου ρεύματος. Επιπλέον, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το κόστος πληρώνεται όχι από κάποια επιδότηση της ΕΕ αλλά μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ των ίδιων των καταναλωτών, οι οποίοι ουδέποτε ενημερώθηκαν ότι επιδοτούν μια ολόκληρη βιομηχανία που δε μπορεί να είναι οικονομικά προσοδοφόρα. Και όλα αυτά, σε μία εποχή που άλλες "μη οικονομικά προσοδοφόρες" υπηρεσίες οδεύουν είτε προς κατάργηση είτε προς ιδιωτικοποίηση...

Στο εξωτερικό υπάρχει ισχυρός αντίλογος απέναντι στη δημιουργία αιολικών πάρκων με επιχειρήματα τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά. Υπάρχουν επίσης αρκετές συλλογικότητες με τον ίδιο σκοπό. Ενδεικτικά αναφέρω τη γαλλική Collectif du 4 octobre contre l' eolien industriel. Οι αντιρρήσεις για τη δημιουργία αιολικών πάρκων υποστηρίζονται και από επιστήμονες όπως ο John Etherington, καθηγητής οικολογίας στο πανεπιστήμιο του Cardiff, ο οποίος έχει γράψει το και ενα σχετικό βιβλίο: The Wind Farm Scam (η απάτη των αιολικών πάρκων). Στο βιβλίο αυτό, ο συγγραφέας διατυπώνει την άποψη ότι η αιολική ενέργεια δεν είναι ικανή να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε υπολογίσιμο βαθμό. Επιπλέον, καθώς η αιολική ενέργεια δεν είναι σταθερή, απαιτείται η παράλληλη λειτουργία θερμικών σταθμών παραγωγής ενέργειας, ακυρώνοντας όποιο όφελος προκύπτει στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.