Στις διακοπές του Πάσχα κατάφερα επιτέλους να δω το Debtocracy. Για όσους δεν το γνωρίζουν, το συγκεκριμένο (ελληνικό) ντοκιμαντέρ έχει "παραγωγό το θεατή", δηλαδή τα έξοδα παραγωγής και διανομής έχουν καλυφθεί από δωρεές των μελλοντικών του θεατών. Έχει γίνει αρκετή συζήτηση για το Debtocracy στο διαδίκτυο και τα έντυπα μέσα (φυσικά όχι στην τηλεόραση), και ο καθένας έχει κι από μία ένσταση: οι εκ δεξιών επικριτές βλέπουν ανέφικτη και καταστροφική την ιδέα της στάσης πληρωμών που υποστηρίζεται ξεκάθαρα σε αυτό ενώ οι εξ' αριστερών κατηγορούν τους συντελεστές του ντοκιμαντέρ ότι δεν κάνουν το "επόμενο βήμα" στην κριτική τους: δεν προβάλλουν το σοσιαλισμό ως τη μόνη διέξοδο από την κρίση (παρότι αναφέρεται ότι ο καπιταλισμός είναι συνυφασμένος με τη δημιουργία κρίσεων). Δε θα εκφράσω τη γνώμη μου για το ντοκιμαντέρ και ούτε συμφωνώ με όλα όσα υποστηρίζονται σε αυτό, συστήνω όμως σε όλους να το δουν καθώς αποτελεί ένα πολύ καλό σημείο για έναρξη του προβληματισμού γύρω από την έννοια του χρέους των κρατών.
Debtocracy FINAL by BitsnBytes
Τα κράτη είναι στην ουσία αναγκασμένα να δανείζονται τα χρήματα που "κόβουν" και να πληρώνουν υπέρογκα ποσά σε τόκους στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, των οποίων είναι μακράν οι καλύτεροι "πελάτες". Τα κράτη ουσιαστικά δανείζονται τα ίδια τους τα χρήματα. Έτσι, καθώς τα κράτη δεν είναι επιχειρήσεις ώστε να έχουν κέρδη -και έχουν και τις "ανελαστικές" κοινωνικές δαπάνες όπως υγεία, παιδεία και ασφάλεια- οι τόκοι πληρώνονται με τη σύναψη νέων δανείων με αποτέλεσμα τα χρέη να αυξάνονται εκθετικά με το χρόνο. Για την εξυπηρέτηση του συνεχώς αυξανόμενου χρέους γίνεται περιστολή των δαπανών με τις δαπάνες για υγεία και παιδεία να βρίσκονται πάντα πρώτες στο στόχαστρο των περικοπών, ενώ παράλληλα προωθούνται ιδιωτικοποιήσεις και απορρυθμίσεις. Δεν αντιλέγω ότι στην Ελλάδα -και σε άλλες χώρες πιθανότατα- υπήρξε ανορθολογισμός στην κατανομή των δαπανών και σπατάλη πόρων. Αυτή όμως η σπατάλη δεν ήταν μόνο προς όφελος των πολιτών (βλ. "σας διορίσαμε, μαζί τα φάγαμε", Θ. Πάγκαλος) αλλά και για την πραγματοποίηση έργων φαραωνικού τύπου και αμφίβολης χρησιμότητας, προς όφελος του τραπεζικού και κατασκευαστικού κεφαλαίου, όπως για παράδειγμα το "πάρτι" της Ολυμπιάδας από το οποίο δεν οφελήθηκε στο ελάχιστο ο πολίτης της χώρας, οι αυτοκινητόδρομοι σε μια εποχή όπου διεθνώς προωθείται ο σιδηρόδρομος, η ανακατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών οι οποίες καταργήθηκαν αμέσως μετά (βλ. Πελοπόννησος) κλπ.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Debtocracy, η λυπητερή σε ότι αφορά την Ελλάδα έχει ως εξής: κάθε χρόνο εισπράττουμε από φορολογικά έσοδα περίπου 53 δις ευρώ. Για τις κοινωνικά αναγκαίες δαπάνες (υγεία, παιδεία, άμυνα, μισθούς, συντάξεις) χρειαζόμαστε περίπου 52 δις ενώ για την εξυπηρέτηση των χρεών μας πληρώνουμε στους δανειστές μας 16 δις ευρώ! Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι δαπάνες του υπουργείου υγείας είναι 7,3 δις ενώ του υπουργείου παιδείας 6,3 δις (βλ. εδώ).
Είναι πραγματικά σοκαριστικό στο Debtocracy το απόσπασμα όπου μια ξένη δημοσιογράφος παίρνει συνέντευξη από τον Γ. Βουλγαράκη και τον ρωτάει "που θα βρείτε όλα αυτά τα χρήματα;" (αναφέρεται στο υπέρογκο κόστος της ασφάλειας των Ολυμπιακών Αγώνων που ήταν μεγαλύτερο από 2 δισ) και εκείνος απαντά "we have the money, it' s greek money"! Αν η δημοσιογράφος ήταν ελληνίδα αποκλείεται να είχε ρωτήσει που θα βρούμε τα λεφτά... Ε, όχι λοιπόν, δεν τα φάγαμε (όλα) μαζί!
Ως συνέχεια του προβληματισμού για το χρέος, το οποίο τονίζω ότι σύντομα θα αφορά πολύ περισσότερες χώρες από 2-3 χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας (Ιρλανδία, Ελλάδα, Πορτογαλία) οι οποίες στιγματίζονται ως "τα κακά παιδιά", είναι πολύ χρήσιμο να διαβάσουμε μερικά αποσπάσματα από το βιβλίο The Web of Debt (ο ιστός του χρέους) της Ellen Hodgson Brown. Το βιβλίο είναι κάπως "βαρύ", περίπου 500 σελίδες με αναφορές σε πολλά ιστορικά στοιχεία για την έννοια του κρατικού χρέους. Προσωπικά δεν το ολοκλήρωσα, το είχα ξεκινήσει πριν από περίπου 6 μήνες και τώρα σκέφτομαι να το ξαναπιάσω από την αρχή, καθώς γίνεται όλο και περισσότερο επίκαιρο. Αξίζει όμως να διαβαστεί έστω και η εισαγωγή του, η οποία υπάρχει ελεύθερα διαθέσιμη στο Google Βοοks.
Αξίζει να διαβαστεί και να αρχίσουμε να αναρρωτιόμαστε επιτέλους πως γίνεται τα κέρδη των επιχειρήσεων να αυξάνονται ενώ εκείνοι που πραγματικά παράγουν πλούτο (τα κράτη και κατ' επέκταση οι λαοί τους) να είναι χρεωμένοι ως το λαιμό.Και δε μιλάμε μόνο τον τρίτο κόσμο αλλά για τα πλέον ανεπτυγμένα κράτη: το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ανέρχεται στο 60% του ΑΕΠ, της Γερμανίας στο 84%, της Ιταλίας στο 119% ενώ της Ιαπωνίας στο 226%! Την ίδια στιγμή που ο Obama προσπαθεί να εξοικονομήσει 1.1 τρις δολλάρια (σε ορίζοντα δεκαετίας) για τον "ισοσκελισμό" του προϋπολογισμού (βλ αποπληρωμή χρεών) από περιστολή κοινωνικών δαπανών, η φορολογία των επιχειρήσεων μειώνεται εκ νέου (συνεχίζοντας τη γραμμή Bush) καθιστώντας όλο και πιο ανέφικτο το στόχο της εξοικονόμησης, την ίδια στιγμή που οι μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρίες (Apple, Intel, General Electric) ανακοινώνουν κέρδη ρεκόρ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου