Βιοκαύσιμα: ρεζερβουάρ εναντίον πεινασμένων

Τα βιοκαύσιμα υποτίθεται ότι είναι μια απάντηση της τεχνολογίας στα προβλήματα που προκαλεί η χρήση ορυκτών καυσίμων: εξάντληση των αποθεμάτων, ολοένα αυξανόμενες ανάγκες σε ενέργεια καθώς και εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ειδικά για το τελευταίο γίνεται πολύς λόγος τελευταία. Υποτίθεται ότι τα βιοκαύσιμα είναι "ουδέτερα ως προς τον άνθρακα" (carbon neutral) καθώς το CO2 που εκλύεται από την καύση τους έχει δεσμευτεί από την ατμόσφαιρα κατά το στάδιο της ανάπτυξης των φυτών από τα οποία παράχθηκαν. Αυτή είναι η γενική ιδέα αλλά δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα.

1) Το κυρίαρχο μοντέλο παραγωγής βιοκαυσίμων (αιθανόλη από καλαμπόκι ή ζαχαροκάλαμο) προκαλεί σημαντικές εκπομπές CO2, τόσο άμεσες όσο και έμμεσες: άμεσες εκπομπές από αγροτικά μηχανήματα, συστήματα άρδευσης κλπ και έμμεσες από χρήση λιπασμάτων, εντομοκτόνων, παρασιτοκτόνων. Επιπλέον η διαδικασία μετατροπής της βιομάζας σε καύσιμη ύλη απαιτεί μεγάλες ποσότητες ενέργειας καθώς περιλαμβάνει ζύμωση και στη συνέχεια απόσταξη του προϊόντος της ζύμωσης. Λαμβανόμενης υπ΄όψη και της μικρότερης ενεργειακής πυκνότητας της αιθανόλης σε σχέση με τα παράγωγα του πετρελαίου, η όλη διαδικασία προσφέρει ελάχιστο περιβαλλοντικό κέρδος σε σχέση με τα ορυκτά καύσιμα.

2) Η παραγωγή βιοκαυσίμων συνοδεύεται από τεράστιες επιδοτήσεις: μόνο στις ΗΠΑ οι επιδοτήσεις ανέρχονται σε περισσότερα από 7 δισ. δολλάρια το χρόνο! Υπολογίζεται ότι οι εκπομπές CO2 των βιοκαυσίμων είναι μικρότερες από εκείνες του πετρελαίου κατά ένα ταπεινό 3%, με αποτέλεσμα κάθε τόνος CO2 που εξοικονομείται να κοστίζει στους φορολογούμενους γύρω στα 500 δολλάρια! Τα στοιχεία αυτά περιέχονται σε μία έκθεση του ΟΟΣΑ, της οποίας μία σύνοψη μπορείτε να βρείτε εδώ. Πρόκειται για άρθρο στους Financial Times. Θέλει registration (δωρεάν) για να το διαβάσετε αλλά κάντε το γιατί αξίζει τον κόπο. Στην αναφορά αυτή, ο ΟΟΣΑ προτείνει, μεταξύ άλλων, τα χρήματα για τις επιδοτήσεις να διοχετευτούν προς την έρευνα για τη "δεύτερη γενιά" βιοκαυσίμων, η οποία θα μας επιτρέψει να παράγουμε καύσιμα από μη βρώσιμα υλικά όπως τα υπολείμματα της χαρτοβιομηχανίας και τα απορρίματα.

Πηγή: http://ecoble.com/2008/02/25/7-brilliant-but-questionable-eco-power-innovations/

3) Ακόμα και αν όλο το καλαμπόκι και το σιτάρι των ΗΠΑ μετατρέπονταν σε αιθανόλη, η παραγωγή θα έφτανε μόνο για το 18% των σημερινών αναγκών των αυτοκινήτων σε καύσιμα!

4) Επιπλέον, η χρήση βιοκαυσίμων έχει μια σοβαρή ηθική πτυχή, την οποία η αγορά αγνοεί: τα 104 εκατομμύρια τόνοι καλαμποκιού που χρησιμοποιήθηκαν στις ΗΠΑ το 2009 για την παραγωγή αιθανόλης, θα μπορούσαν να παρέχουν τροφή για 340 εκατομμύρια ανθρώπους! Το γέμισμα του ρεζερβουάρ ενός SUV με βιοκαύσιμο αντιστοιχεί στην τροφή ενός ανθρώπου για έναν ολόκληρο χρόνο (βλ. εδώ).

Πηγή: http://www.bigpictureblog.info/?p=120

5) Οι μελέτες που ποσοτικοποιούν τα οφέλη των βιοκαυσίμων συνήθως αγνοούν μια σημαντική παράμετρο: δεν υπολογίζουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται από την αλλαγή στη χρήση της γης, καθώς η αυξημένη τιμή των βιοκαυσίμων και οι επιδοτήσεις αποτελούν ισχυρό κίνητρο για τη μετατροπή δασών και λειβαδιών σε καλλιεργήσιμη γη. Ένα άρθρο στο Science αναφέρει ότι αυτή η αλλαγή χρήσης γης για καλλιέργεια καλαμποκιού / αιθανόλης οδηγεί σε διπλασιασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε διάστημα 30 ετών, ενώ χρειάζονται 167 χρόνια για να αντισταθμιστεί η αύξηση αυτή από το όφελος σε εκπομπές από τη χρήση των ίδιων των βιοκαυσίμων. (Πηγή: Use of U.S. Croplands for Biofuels Increases Greenhouse Gases Through Emissions from Land-Use Change, Timothy Searchinger et al, Science Vol. 319. pp. 1238 - 1240, 2008). Μία άλλη μελέτη στο ίδιο τέυχος του Science, αναφέρει ότι η μετατροπή δασών, λειβαδιών και σαβάνας σε καλλιεργήσιμη γη για βιοκαύσιμα στη Βραζιλία, τη νοτιοανατολική Ασία και τις ΗΠΑ δημιουργεί ένα "χρέος άνθρακα" (biofuel carbon debt) εκλύοντας 17 με 420 φορές περισσότερο CO2 από εκείνο που "εξοικονομείται" λόγω της αντικατάστασης των συμβατικών καυσίμων με βιοκαύσιμα (Πηγή: Land Clearing and the Biofuel Carbon Debt, Joseph Fargione et al, Science Vol. 319, pp. 1235 - 1238, 2008).

Πηγή: http://reason.com/blog/2008/07/04/biofuels-boost-world-food-pric

6) To N20 (υποξείδιο του αζώτου) είναι ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, 296 φορές ισχυρότερο από το CO2. Καθώς οι κυριότερες καλλιέργειες που προορίζονται για βιοκαύσιμα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αζωτούχα λιπάσματα, οδηγούν σε έκλυση Ν2Ο η οποία αντισταθμίζει τα όποια οφέλη από την αντικατάσταση ορυκτών καυσίμων με βιοκαύσιμα. Αυτά αναφέρονται σε ένα άρθρο στο Atmospheric Chemistry and Physics (P. J. Crutzen, A. R. Mosier, K. A. Smith, and W. Winiwarter, N2O release from agro-biofuel production negates global warming reduction by replacing fossil fuels, Atmospheric Chemistry and Physics, 8, 389–395, 2008). Το πλήρες άρθρο (με αρκετούς όμως τεχνικούς όρους) εδώ.