Τροχαία ατυχήματα ή προαναγγελθέντες θάνατοι;

Το τελευταίο post γράφτηκε δύο μόλις ημέρες πριν την Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης Θυμάτων Τροχαίων (21/11). Με την ευκαιρία της ημέρας αυτής έγινε στην Κρήτη μια εκδήλωση στο πάρκο μνήμης για τα θύματα της ασφάλτου «Χρήστος Πολέντας». Αντιγράφω από το αντίστοιχο άρθρο του in.gr:

Το πάρκο το δημιούργησε στην περιοχή «Νερατζιά» στις Βουκολιές Χανίων η οικογένεια του άτυχου νέου Χρήστου Πολέντα, ο οποίος έχασε προ ετών τη ζωή του στην περιοχή, όταν η μοτοσικλέτα που οδηγούσε συγκρούστηκε με φορτηγό αυτοκίνητο. Στο πάρκο και στον ιερό ναό του Αγίου Χριστοφόρου τελέσθηκε και επιμνημόσυνη δέηση για τα θύματα της ασφάλτου στην Κρήτη. Παράλληλα, έγιναν και τα αποκαλυπτήρια πέτρινης κρήνης που αποτελεί δωρεά του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, καθώς και πέτρινης εικόνας του Αγίου Χριστοφόρου, που προσέφερε ασφαλιστική εταιρεία.Όλοι οι ομιλητές στην εκδήλωση υπογράμμισαν την ανάγκη αναβάθμισης όλων των οδικών αξόνων του νησιού.

Στην εκδήλωση αυτή παρουσιάστηκαν κάποια πραγματικά συγκλονιστικά στοιχεία. Αντίστοιχα στοιχεία μπορεί κανείς να διαβάσει και εδώ καθώς και στο ένθετο της εφημερίδας εποχή με τίτλο "Ανθρωποθυσίες στο βωμό του αυτοκινήτου" (φύλλο 4/4/2010).

Πόσοι αλήθεια γνωρίζουν ότι:

1) Από το 1965 ως το 2008 είχαμε στην Ελλάδα 150.000 νεκρούς και 1.5 εκατ. τραυματίες από τροχαία. Ενδεικτικά, για τη σύγκριση αναφέρω τον αριθμό των πεσόντων στα πεδία των μαχών:
    Βαλκανικοί πόλεμοι: 12.000
    Μικρασιατική εκστρατεία: 37.000
    Β΄παγκόσμιος πόλεμος: 15.000
    Εθνική αντίσταση: 49.000
    Εμφύλιος πόλεμος: 70.000.
Πρόκειται για μια "εθνική συμφορά" τεράστιου μεγέθους της οποίας το μέγεθός συστηματικά αποσιωπάται, οι συνέπειές της αντιμετωπίζονται με επιπολαιότητα και η αντιμετώπισή της εξαντλείται σε ευχολόγια.

2) Στην Ελλάδα κάθε χρόνο έχουμε 3.650 νεκρούς, περισσότερους από 10.000 παραπληγικούς, 45.000 τραυματίες ενώ περίπου 2.500 μικρά παιδιά συνεχίζουν τη ζωή τους με μόνιμες αναπηρίες. Αυτά ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ!

3) Κατά μέσο όρο, 10 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους απο τροχαία ΚΑΘΕ ΗΜΕΡΑ, ενώ κάθε μήνα περισσότεροι από 3.600 άνθρωποι τραυματίζονται σε τροχαία, πολλοί από τους από τους οποίους μένουν με μόνιμες αναπηρίες.

4) Το 82% των τροχαίων ατυχημάτων συμβαίνει μέσα στις πόλεις με μέσο όρο ταχύτητας τα 60 χλμ./ώρα.

5) Στην Ελλάδα, οι θάνατοι παιδιών (0-14 ετών) είναι σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο χωρίς ουσιαστική πτωτική τάση (24η θέση στην κλίμακα ασφάλειας στην Ευρώπη).

6) Στους θανάτους μέσα στην Αθήνα το 30% αφορούν πεζούς ενώ το 45% οδηγούς ποδηλάτων και λοιπών δικύκλων.

Οι 20 νεκροί μαθητές στα Τέμπη συγκλόνισαν το πανελλήνιο, δε γίνεται όμως το ίδιο και για τους περισσότερους από 30 ανθρώπους που χάνουν τη ζωή τους κάθε σαββατοκύριακο. Τα ΜΜΕ μας έχουν αποσιωπήσει τη σοβαρότητα του θέματος με το κυνικό και μοιρολατρικό λεκτικό κλισέ "φόρος αίματος στην άσφαλτο". Οι αιτίες των τροχαίων είτε προσωποποιούνται ως λάθη μεμονωμένων οδηγών (υπερβολική ταχύτητα, επιθετική οδήγηση, οδήγηση υπό την επίρεια αλκοόλ) είτε αποδίδονται -στα πλαίσια της νεοελληνικής μιζέριας και γκρίνιας- στο "κακό κράτος" που επί χρόνια εισπράτει διόδια χωρίς να μας φτιάχνει τους δρόμους που "δικαιούμαστε". Κανένας δε αναφέρει το γεγονός ότι τα τροχαία είναι εγγενώς συνυφασμένα με την πολιτική προώθησης της ιδιωτικής αυτοκίνησης -σε βάρος του σιδηροδρόμου και την δημοσίων μεταφορών γενικότερα- που επι δεκαετίες εφαρμόζεται ανελλιπώς στην Ελλάδα. Από το αυτοκίνητο "τρώνε ψωμί" εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι: εισαγωγείς, έμποροι, κατασκευαστικές εταιρίες, συνεργεία, ασφαλιστρικές εταιρίες, τράπεζες κλπ. Ένα τεράστιο ποσοστό του ΑΕΠ περιστρέφεται γύρω από μια αντικοινωνική και αντιπαραγωγική βιομηχανία. Οι 3650 νεκροί αντιμετωπίζονται ως ένας "φόρος αίματος" που αναπόφευκτα πληρώνουμε, ως ένα τίμημα της "οικονομικής ανάπτυξης" που προσφέρει το αυτοκίνητο. 3650 νεκροί και 10.000 παραπληγικοί ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ αντιμετωπίζονται ως μια παράπλευρη απώλεια.

Οδηγός: ο δολοφόνος της διπλανής πόρτας

Πριν από αρκετό καιρό, έπαιζε στην τηλεόραση ένα σπότ για την προώθηση της ανακύκλωσης. Έλεγε: "Η Αννούλα... Αυτό το μήνα πήρε έπαινο στο πιάνο, μετάλλειο στην κολύμβηση και μόλυνε το έδαφος με τοξικά". Μια τέτοια "Αννούλα", με άγνοια όχι της ανακύκλωσης αλλά του ΚΟΚ, πήγε σήμερα να συγκρουστεί μαζί μου.

Οδηγώ ποδήλατο για περισσότερα από 10 χρόνια και είναι ζήτημα αν έχω κινδυνεύσει δύο φορές: τη μια από πόρτα αυτοκινήτου που άνοιξε πάνω μου και την άλλη από παραβίαση stop. Και τις δύο φορές από γυναίκες οδηγούς. Και τις δύο έχω εισπράξει συγνώμη. Σήμερα όμως μου συνέβη κάτι εντελώς διαφορετικό που με έκανε αφ΄ενός να εκνευριστώ απίστευτα και από την άλλη να συνειδητοποιήσω το απίστευτο μέγεθος της άγνοιας που έχουν κάποιοι συνάνθρωποί μας και της ελαφρότητας με την οποια αντιμετωπίζουν θέματα ασφάλειας.

Πηγαίνω στη δουλειά μου, όπως κάθε μέρα, ακολουθώντας την οδό Βάρναλη στο Χαλάνδρι. Καθώς κατηφορίζω από το φανάρι της πλατείας Δούρου προς τη ρεματιά με το πολύ 20 χλμ/ώρα, μία νεαρή κοπέλα με ένα άσπρο σμαρτάκι περιμένει σταματημένη στο αντίθετο ρεύμα να κάνει αριστερή στροφή. Με βλέπει, τη βλέπω, αμφιταλαντέυται για λίγο και στρίβει ακριβώς μπροστά μου κόβοντάς μου το δρόμο. Σανιδώνω τα φρένα και σταματάω ελάχιστα εκατοστά από τον προφυλακτήρα της. Της λέω "καλά, δε με βλέπεις;". Κι εκείνη αντί να πει μια συγνώμη για την απίστευτη βλακεία που έκανε μου λέει το εξής απίστευτο: "Φρένα δεν έχεις;"!!! Της λέω "δε βλέπεις, θα σκοτώσεις κανέναν άνθρωπο έτσι που πηγαίνεις;" κι εκείνη απαντά "το ότι έχεις ποδήλατο δε σημαίνει ότι μπορείς να πηγαίνεις έτσι! Φρένα δεν έχεις;". Εκεί τα πήρα κανονικά και της είπα "Εγκέφαλο δεν έχεις;" καθώς και λίγα ακόμη γαλλικά τα οποία είπα σε οδηγό για πρώτη και ελπίζω τελευταία φορά στη ζωή μου... Μου έκανε εντύπωση με πόσο απίστευτη άγνοια, θράσος και ελαφρότητα αντιμετώπισε η συγκεκριμένη κυρία το θέμα της ασφάλειας στο δρόμο. Επειδή ήμουν ο πρώτος που ξεκίνησε από το φανάρι, η κοπέλα είδε από πίσω μου να έρχονται ορδές αυτοκινήτων οπότε είπε "ή περνάω τώρα ή θα περιμένω 2-3 λεπτά" και προτίμησε το πρώτο, θέτοντας τη ζωή μου σε κίνδυνο. Υπάρχουν δυστυχώς οδηγοί που πιστεύουν ότι:
1. το ποδήλατο πηγαίνει (ή οφείλει να πηγαίνει) το πολύ με 5 χλμ την ώρα και να σταματά σε χρόνο dt όποτε του καπνίσει καθενός, είτε έχει είτε δεν έχει προτεραιότητα.
2. οι κανόνες της προτεραιότητας δεν ισχύουν όταν ο οδηγός αυτοκινήτου βιάζεται, δεν έχει προτεραιότητα ή και τα δύο.

Τι να περιμένεις όμως σε μια χώρα όπου 1 στις 4 άδειες οδήγησης είναι αγορασμένες και κινδυνεύεις κάθε στιγμή από το "δολοφόνο της διπλανής πόρτας". Κινδυνεύεις από εκείνον που θεωρεί αυτονόητο να παραβιάζει προτεραιότητα επειδή άργησε να ξυπνήσει (γιατί έβλεπε τον Τριανταφυλλόπουλο ως τις 12:30) ή επειδή άργησε να ξεκινήσει (γιατί έβλεπε τον Αυτιά ως τις 8 το πρωΐ), που οδηγεί μιλώντας στο κινητό, που τρέχει με 60 χλμ/ώρα σε δρόμο γειτονιάς χωρίς πεζοδρόμιο, που παρκάρει στο πεζοδρόμιο για "να κάνω τη δουλειά μου ρε φιλαράκι" αναγκάζοντας τους πεζούν να περπατούν στο δρόμο, και χωρίς μάλιστα να συνειδητοποιεί ότι είναι εν δυνάμει δολοφόνος. Τι να περιμένεις σε μια χώρα όπου για τους θύτες των τροχαίων εξαντλείται η επιείκεια της διακαιοσύνης και σχεδόν ποτέ ούτε καν τους αφαιρείται η άδεια οδήγησης!

Για την ιστορία σημειώνω ότι είμαι γενικά πολύ αργός και προσεκτικός οδηγός. Η μέση ταχύτητα της καθημερινής διαδρομής με το ποδήλατο προς τη δουλειά μου δεν υπερβαίνει τα 13 χλμ/ώρα και επιπλέον οδηγώ αυτοκίνητο για 14 χρόνια χωρίς ποτέ να έχω το παραμικρό ατύχημα.

Τα "γκέτο" της Αθήνας και ο επερχόμενος "εξευγενισμός"

Πρόσφατα διάβασα στην Ελευθεροτυπία ένα άρθρο με τίτλο "Παιχνίδια κερδοσκόπων στα γκέτο της Αθήνας" (το πλήρες άρθρο εδώ, στο φύλλο της 31-10-2010). Το άρθρο αναφέρεται στα κυκλώματα Real Estate που πιθανώς εμπλέκονται στη γκετοποίηση περιοχών του κέντρου της πόλης επιδιώκοντας κέρδη από τη μείωση της αξίας των κατοικιών. Αντιγράφοντας από το άρθρο:

Τον Οκτώβριο του 2009 καταγγέλθηκε στο συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων από την παράταξη «Η Αθήνα αλλάζει» του Κώστα Σκανδαλίδη ότι: «Επί της οδού Κνωσού (κάθετος της Αχαρνών) και τριγύρω έχει επισημανθεί από τους κατοίκους και έχει και από εμάς διαπιστωθεί ως κινητικότητα, δεν μπορούμε αλλιώς να το τεκμηριώσουμε, η λειτουργία κυκλώματος -φαντάζομαι ότι και αλλού συμβαίνει αυτό, σε συνεργασία Real Estate- που πάνε και παίρνουν αντί πινακίου φακής από τους κατοίκους που αγανακτισμένοι από αυτά που έχουν δημιουργηθεί με τις συμπεριφορές ημεδαπών και αλλοδαπών οι οποίοι εμπλέκονται σε εγκληματικές ενέργειες ή που στοιβάζονται όπως στοιβάζονται. Υποβαθμισμένων των περιοχών, πέφτουν οι τιμές. Πάνε, λοιπόν, αυτά τα κυκλώματα, αγοράζουν αντί πινακίου φακής και εκμεταλλευόμενοι την προοπτική αναπλάσεων από τον Δήμο ή παρεμβάσεων από την πολιτεία, χρησιμοποιούν αυτά που αγοράζουν ως χώρους ενοικίασης, κυρίως σε ατυχείς αλλοδαπούς με το κεφάλι κι έτσι συνεχίζεται και επαυξάνεται η κατάσταση την οποία έχουμε επισημάνει. Σκοπός του είναι όταν αναπλαστεί η περιοχή, να επαναπουλήσουν αυτά που αγόρασαν πάμφθηνα, πανάκριβα»...
Χαρακτηριστική η περίπτωση γωνιακής πολυκατοικίας στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα όπου κάθε διαμέρισμα ενοικιάζεται αντί 650 ευρώ από τον έλληνα ιδιοκτήτη! Η πολυκατοικία έχει 4 ορόφους. Σε κάθε όροφο αναλογεί ένα τεσσάρι και γύρω στους 20 ενοίκους αφγανικής καταγωγής. 

 
Ο όρος "εξευγενισμός" αποτελεί απόδοση στα ελληνικά του "gentrification", όρου που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από την κοινωνιολόγο Ruth Glass για να περιγράψει την κοινωνική μεταβολή που επήλθε στην πρώην εργατική συνοικία Islington του Λονδίνου. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται σε περιοχές όπου η αγοραία αξία των ακινήτων είναι πολύ χαμηλή, καθιστώντας τα ακίνητα αυτά στόχο του κεφαλαίου (Real Estate και κατασκευαστικού) για μαζική εξαγορά, ανάπλαση και πώληση ή ενοικίαση σε σημαντικά υψηλότερες τιμές αποκομίζοντας τεράστια κέρδη. Συνήθως πρόκειται για ακίνητα σε κεντρικές περιοχές των πόλεων, με εύκολη πρόσβαση στους χώρους εργασίας και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Το αγοραστικό κοινό των νέων "εξευγενισμένων" περιοχών ανήκει κυρίως στη μεσαία και ανώτερη οικονομικά τάξη, ενώ σε αυτό συμπεριλαμβάνονται και εκείνοι τους οποίους οι Γάλλοι ονομάζουν "μποέμ αστούς" (bourgeois bohemes ή bobos).

Στο άρθρο της Ελευθεροτυπίας, αναφέρεται και μία εργασία με τίτλο "Το φαινόμενο του Εξευγενισμού (gentrification) κεντρικών περιοχών των πόλεων" των Ο. Αθανασόπουλου και Μ. Καραβά. Την εργασία αυτή την αναζήτησα στο διαδίκτυο και τη βρήκα εδώ. Πρόκειται για μια σύντομη αλλά πολύ εμπεριστατωμένη και περιεκτική μελέτη φοιτητών της αρχιτεκτονικής και πιστεύω πως αξίζει να διαβαστεί από όποιον θέλει να εμβαθύνει στο φαινόμενο του "εξευγενισμού". Το ζήτημα θα γίνει επίκαιρο στην Αθήνα καθώς οι αξίες των κατοικιών σε αρκετές περιοχές φαίνεται πως πλησιάζουν στο ελάχιστο δυνατό ενώ είναι πλέον έκδηλη η πρόθεση της πολιτείας να προχωρήσει σε αναπλάσεις στο κέντρο της Αθήνας. Πάντως, η ανάμνηση της εποχής της Ολυμπιάδας (και 1-2 χρόνια μετά από αυτή), όπου δεν υπήρχαν "άβατα" στην Αθήνα όπως υπάρχουν τώρα (το θυμάμαι πολύ καλά, έμενα στο κέντρο τότε), δημιουργεί εύλογες απορίες για το κατά πόσο αυτή η γκετοποίηση ολόκληρων περιοχών της πόλης είναι τυχαίο γεγονός και δε σχετίζεται με τη δράση κάποιου λόμπυ του Real Estate...